مدل OSI چیست ؟

درود به کاربران عزیز پلتفرم آموزشی زودیاک ، مرجع آموزش شبکه

ﺑه ﻤﻨﻈﻮر ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﺤﻮه ﻋﻤﻠﻜﺮد ﭘﺮوﺗﻜﻞ در ﺷﺒﻜﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ ﺑﺎ ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺪل ﻫﺎي راﻳﺞ ﺷﺒﻜﻪ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﺎري ﺷﺒﻜﻪ را ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨـﺪ، آﺷﻨﺎ ﮔﺮدﻳﺪ. OSI ﻳﻚ ﻣﺮﺟﻊ ﻣﻨﺎﺳﺐ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ اﺳﺖ .در این ﻣﺪل از ﻫﻔﺖ ﻻﻳﻪ ﺑﺮاي ﺗـﺸﺮﻳﺢ ﻓﺮآﻳﻨـﺪﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ارتباﻃﺎت اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﮔﺮدد . ﻫﺮﻳﻚ از ﻻﻳﻪ ﻫﺎ ﻣﺴﻮﻟﻴﺖ اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎﺻﻲ را ﺑﺮﻋﻬـﺪه دارﻧـﺪ .

در نتیجه ﻣـﺪل OSI ﺑﻌﻨـﻮان ﻳـﻚ ﻣﺮﺟـﻊ و راﻫﻨﻤﺎ ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ارﺗﺒﺎﻃﺎت اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﮔﺮدد .

در این مدل هفت لایه ارتباطی وجود دارد که عملکرد یک شبکه را تشکیل می دهند.

ارﺳﺎل و درﻳﺎﻓﺖ اﻃﻼﻋﺎت از ﻃﺮﻳﻖ ﻻﻳﻪ ﻫﺎي یاد شده درسیستم های ﻓﺮﺳﺘﻨﺪه و ﮔﻴﺮﻧﺪه اﻧﺠﺎم می گیرد .داده ﻫـﺎ ﺗﻮﺳـﻂ ﻳـک ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ و ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎرﺑﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ ﻧﻈﻴﺮ ﻳﻚ ﭘﻴﺎم اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ.

ﺷﺮوع ارﺳﺎل داده ﻫﺎ از ﻻﻳﻪ اپلیکیشن اﺳﺖ و این حرکت از بالا به پایین سمت فرستند انجام می شود

در سمت گیرنده از لایه 1 پیام وارد شده و به سمت بالا تا لایه 7 می رود.

در ﻫﺮ ﻻﻳﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ اﻧﺠﺎم و داده ﻫﺎﺋﻲ ﺑﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ اﺿﺎﻓﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ

در آﺧﺮﻳﻦ ﻻﻳـﻪ یعنی ﻻﻳـﻪ ﻓﻴﺰﻳﻜـﻲ ﺑـﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ اﻧﺘﻘﺎل اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه داده ﻫﺎی صفر و یک ﺑﻪ ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ، ﭘﺎﻟﺲ ﻫﺎﺋﻲ از ﻧﻮر و ﻳﺎ ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي رادﻳﻮﺋﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ و از ﻃﺮﻳﻖ ﻛﺎﺑـﻞ و ، ﻳﺎ ﻫﻮا ﺑﺮاي سیستم های ﻣﻘﺼﺪ ارﺳﺎل ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ ﻋﻤﻠﻴﺎت، ﭘﺲ از درﻳﺎﻓﺖ داده در ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﻣﻘﺼﺪ ﻣﻮرد ﻧﻈـﺮ ﻣﻌﻜـﻮس و ﻋﻤﻠﻴـﺎت ارﺳـﺎل ﺗﻮﺳﻂ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻻﻳﻪ ﻫﺎ اﻧﺠﺎم و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺎ رﺳﻴﺪن داده ﺑﻪ ﻻﻳﻪ اپلیکیشن و ﺑه ﻜﻤﻚ ﻳﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ، اﻣﻜﺎن اﺳﺘﻔﺎده از اﻃﻼﻋـﺎت ارﺳـﺎﻟﻲ ﻓﺮاﻫﻢ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ . ﺷﻜﻞ زﻳﺮ ﻧﺤﻮه اﻧﺠﺎم ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﻓﻮق را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دهد .

تشریح لایه های مختلف مدل OSI

لایه یک Physical :

ﻻﻳﻪ ﻓﻮق در ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺳﺨﺖ اﻓﺰار ﺑﻮده و ﺧﺼﺎﻳﺺ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺷـﺒﻜﻪ ﻧﻈﻴـﺮ

اﺗـﺼﺎﻻت
وﻟﺘـﺎژ
زﻣـﺎن

را ، ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ. در واقع تبدیل صفر و یک به سیگنال در این لایه صورت می گیرد.

لایه دو Data :

در ﻻﻳﻪ ﻓﻮق ﭘﺮوﺗﻜﻞ ﻫﺎي ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺑﻪ داده اﺿﺎﻓﻪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ ، در اﻳﻦ ﻻﻳﻪ ﻧﻮع ﺷﺒﻜﻪ و وﺿﻌﻴﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﻫﺎي اﻃﻼﻋـﺎﺗﻲ (Packet ) نیز تعیین میگردند .مک ادرس ها در این لایه کار می کنند که دارای 48 بیت هستند.24 بیت اول (معادل 8 بایت) مربوط به شرکت سازنده آن کارت سخت افزاری و 24 بیت دوم یونیک و منحصر به فرد برای آن سخت افزار هستند.

لایه سوم Network :

در ﻻﻳﻪ ﻓﻮق روش ارﺳﺎل داده ﻫﺎ ﺑﺮاي دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻴﺮﻧﺪه ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ . ﭘﺮوﺗﻜﻞ ﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘـﻲ روﺗﻴﻨـﮓ و ، آدرس دﻫﻲ IP در اﻳﻦ ﻻﻳﻪ اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ . هر IP شامل 32 بیت می باشد که از دو بخش Host ID و Net ID تشکیل شده است.بدین صورت کلاس بندی IP ها در کلاس های A, B ,C ,D, E انجام میگیرد.

لایه چهارم Transport :

ﻻﻳﻪ چهارم مدل OSI است.

لایه فوق ﻣﺴﺌﻮل ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻛﻨﺘﺮل ﺟﺮﻳﺎن داده ﻫﺎ و و ﺑﺮرﺳﻲ ﺧﻄﺎء و ﺑﺎزﻳﺎﺑﻲ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﻦ دﺳـﺘﮕﺎه ﻫـﺎي ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ.

ﻛﻨﺘﺮل ﺟﺮﻳﺎن داده ﻫﺎ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻻﻳﻪ ﻓﻮق در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ از ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ارﺳﺎل ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ، داده ﻫﺎي ،ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ را ﺑﻪ ﻳﻚ Stream آﻣﺎده تبدیل ﺗﺎ در اﺧﺘﻴﺎر ﺷﺒﻜﻪ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻗﺮار داده ﺷﻮﻧﺪ .از مهمترین پروتکل های این لایه می ت.ان به TCP وUDP اشاره کرد.

لایه پنجم Session :

لایه فوق مسئول ایجاد ، ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ و ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﺎ دﺳﺘﮕﺎه درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻨﻨﺪه اﻃﻼﻋﺎت اﺳت .

لایه ششم Presentation :

ﻻﻳﻪ ﻓﻮق داده ﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را از ﻻﻳﻪ Application اﺧﺬ و آﻧﻬﺎ را ﺑه ﮕﻮﻧﻪ اي ﺗﺒـﺪﻳﻞ ﺧﻮاﻫـﺪ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎﻳﺮ ﻻﻳﻪ ﻫﺎ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺎﺷﺪ.در اینجا فرمت داده ها نیز تعیین میگردد.

لایه هفتم Application :

آخرین لایه مدل OSI

اﻳﻦ ﻻﻳﻪ ﺑﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻋﺎﻣﻞ و ﻳﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻛﺎرﺑﺮدي ارﺗﺒـﺎط دارد .

ﻛـﺎرﺑﺮان ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﻧـﺮم اﻓﺰارﻫـﺎي ﻛﺎرﺑﺮدي ﻣﺘﻔﺎوت ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺷﺒﻜﻪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد. ﻣﺜﻼ ﻛﺎرﺑﺮان ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ اﻗﺪام ﺑﻪ ارﺳﺎل ﻓﺎﻳﻞ ﺧﻮاﻧﺪن ﭘﻴﺎم ارﺳﺎل ﭘﻴﺎم و … ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ .

امیدوارم از معرفی مدل OSI لذت برده باشید.

شاد و پیروز باشید

مدل OSI چیست ؟